Σας αρέσει να διαβάζετε αστεία κείμενα; Σας αρέσει να λέτε ωραίες ατάκες; Θα θέλατε να δείτε δική σας ατάκα εδώ; Τότε μην διστάσετε να μας στείλετε την δική σας ξεχωριστή ατάκα..!!! Aναμένουμε τα δικά σας, ξεχωριστά, μοναδικά και χαμογελαστά κειμενάκια. :-)

atakes.blog@gmail.com

Αρχαία Γνωμικά


Ήρωες του Τρωικού Πολέμου

  Άνθρωπος
Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος.
μτφρ: για όλα τα πράγματα ο άνθρωπος είναι το μέτρο

Ζώον δίπουν άπτερον
(Ο ορισμός του ανθρώπου κατά τον Πλάτωνα)
Άνθρωπος: ο αναθρών ά όπωπε.
μτφρ: Άνθρωπος: αυτός που αναλογίζεται και κρίνει όσα έχει δει.
Τι εστιν ό μίαν έχον φωνήν τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίνεται;
Το αίνιγμα της Σφίγγας
(Το έλυσε ο Οιδίποδας. Η απάντηση είναι φυσικά «ο άνθρωπος»)
Φύσει γαρ άνθρωπος, ό βούλεται, τούτο και οίεται.
μτφρ: από τη φύση του ο άνθρωπος, αυτό που θέλει, αυτό νομίζει
(Υπότιτλος στην "περί του Γαλατικού πολέμου" εξιστόρησή του)
Πολέμιον ανθρώποις αυτοί εαυτοίς.
μτφρ: ο εχθρός του ανθρώπου είναι ο ίδιος εαυτός του
Πάντες άνθρωποι φύσει ορέγονται του ειδέναι.
Άνθρωπον ζητώ.
Μέμνησο ότι άνθρωπος εί.
Υπενθύμιση προς τον εαυτό του που επέβαλε ο Φίλιππος Β’
Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος αν άνθρωπος ή.
Σκιάς όναρ άνθρωπος.
μτφρ: ο άνθρωπος είναι τ’ όνειρο μιας σκιάς.
Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει.
Ουκ ένι ιατρικήν είδέναι, όστις μη οίδεν ό τι εστίν άνθρωπος.
μτφρ: είναι αδύνατο να ξέρει την ιατρική, αυτός που δεν ξέρει ακριβώς τι είναι ο άνθρωπος
Γυμνοί ήλθομεν οι πάντες, γυμνοί και απελευσόμεθα.
μτφρ: γυμνοί ήρθαμε όλοι [σ’ αυτή τη ζωή], γυμνοί και θα φύγουμε
Άπαξ άνθρωποι γεγόναμεν, δις δε ουκ έστι γενέσθαι.
μτφρ: μια φορά γεννηθήκαμε άνθρωποι, δυο φορές όμως δεν είναι δυνατό να γίνουμε
Θνητός γεγονώς άνθρωπε, μη φρόνει μέγα.
μτφρ: αφού γεννήθηκες θνητός άνθρωπε, μην έχεις μεγάλες ιδέες
  
  Κόσμος & Σύμπαν
Κάλλιστον κόσμος, ποίημα γαρ θεού.
Κόσμον τονδε, τον αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, αλλ' ην αεί και έστιν και έστε πύρ αείζωον.
  
  Καλό & Κακό
Ουδέν κακόν αμιγές καλού.
Αρχαιοελληνική παροιμία
Ενός κακού μύρια έπονται.
(ή "ενός ατόπου δοθέντος μύρια έπονται")
Το μεν καλόν ορώ και επιδοκιμάζω, πράττω δε το κακόν.
(Η Μήδεια.)
Αγαθόν και κακόν ταυτόν.
(σ.σ. Δεν αποπειρώμαι απόδοση στα Νέα Ελληνικά. Θα χρειαζόταν ολόκληρη διατριβή)
Αισχρόν το γ’ αισχρόν, καν δοκή καν μη δοκή.
μτφρ: το κακό είναι κακό. κι αν φαίνεται κι αν δεν φαίνεται
Αρετής οικείον είναι, κακίας αλλότριον.
  
  Συνείδηση
Πη παρέβην; Τι δ’ έρεξα;Τι δε μοι δέον ουκ ετελέσθη;
μτφρ: πού παρέβην; τι έκανα; τι από αυτά που έπρεπε να κάνω δεν έγινε;
Ερώτημα των Πυθαγορείων
  
  Ζωή
Ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος. Ήλθες, είδες, απήλθες.
Λάθε βιώσας.
Πάς ώσπερ άρτι γεγονώς εκ του ζην απέρχεται.
μτφρ: Ο καθένας φεύγει απ’ τη ζωή, σαν να ‘ρθε τώρα μόλις.
Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού.
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε.
(από τον Ηρόδοτο)
Βίος αληλεσμένος και μάζα μεμαγμένη.
Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση
Ζώμεν γαρ ού ως θέλομεν, αλλ’ ως δυνάμεθα.
Άνευ των αναγκαίων αδύνατον και ζην και εύ ζην.
Ανοήμονες βιούσι ού τερπόμενοι βιούν.
μτφρ: οι ανόητοι ζουν χωρίς να είναι ευχαριστημένοι που ζουν.
Τον βίον μη, τω χρόνω βραχύν όντα, πράγμασιν κακοίς μακρόν ποιείν.
μτφρ: Τη ζωή [σου], μιας και είναι σύντομη, μην την κάνεις [να φαίνεται] μακριά με κακά πράγματα
Του βίου καθάπερ αγάλματος πάντα τα μέρη καλά είναι δει.
Ο κόσμος αλλοίωσις, ο βίος υπόληψις.
μτφρ: ο κόσμος είναι μια [συνεχής] αλλαγή, η ζωή είναι γέννημα της φαντασίας.
Άνθρωποι βίου δεόμενοι, πολλά και παντοία τεχνέονται.
απόδοση: οι άνθρωποι για να τα βγάλουν πέρα στη ζωή τους, μηχανεύονται πολλά και διάφορα
Μέτρον βίου το καλόν ου το του χρόνου μήκος.
μτφρ: η αξία της ζωής μετριέται με την ωραιότητά της και όχι με το μήκος της
Ου το ζην περί πλείστου ποιητέον, αλλά το ευ ζην.
("Κριτίας")
  
  Θάνατος
Ανδρών επιφανών πάσα η γη τάφος.
(από τον Επιτάφιο του Περικλή)
Εκ γαίης γαρ πάντα και εις γην πάντα τελευτά.
Ον γαρ οι Θεοί φιλούσιν, αποθνήσκει νέος.
Ψυχάριον εί, βαστάζον νεκρόν.
Νεκρός ου δάκνει.
Τον τεθνηκότα μη κακολογείν.
Θνητών όλβιος εις το τέλος ουδείς.
μτφρ: κανένας άνθρωπος δεν είναι τυχερός στο τέλος
Ουδέν τον θάνατον διαφέρει του ζήν.
Θανάτου μόνον ουκ έστιν επανόρθωμα.
Έξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει.
μτφρ: ό,τι πεθαίνει δεν πέφτει έξω από τον κόσμο [δεν χάνεται]
Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις, της ψυχής και του σώματος απ' αλλήλου.
μτφρ: ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ' το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα.
Ύπνω και θανάτω διδυμάοσιν.
μτφρ: ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια
Κοινωνία γαρ ψυχή και σώματι διαλύσεως ουκ έστιν η κρείττον.
μτφρ: η ένωση της ψυχής και του σώματος [η γέννηση] δεν είναι με κανένα τρόπο καλύτερη από το χωρισμό τους [το θάνατο]
Πολλά λαλείς, άνθρωπε, χαμαί δε τίθη μετά μικρόν. Σίγα, και μελέτα ζών έτι τον θάνατον.
μτφρ: λόγια πολλά λες, άνθρωπε, σε λίγο θα πεθάνεις. Σώπα, κι ενόσω ακόμα ζείς, τον θάνατο μελέτα
Πάντες τω θανάτω τηρούμεθα καί τρεφόμεσθα ως αγέλη χοίρων σφαζομένων αλόγως.
Άρα μη θανόντες τώ δοκείν ζώμεν μόνον,
Έλληνες άνδρες, συμφορά πεπτωκότες
όνειρον εικάζοντες είναι τόν βίον;
ή ζώμεν ημείς, τού βίου τεθνηκότος;
μτφρ: Μήπως ενώ έχουμε πεθάνει ζούμε μόνο κατά φαντασίαν,
εμείς οι Έλληνες, που έχομε περιπέσει σε συμφορά
νομίζοντας ότι η ζωή είναι όνειρο;
ή ζούμε εμείς, και έχει αποθάνει η ζωή;
(θρηνεί για την εξαφάνιση του Ελληνισμού)
Θανέειν πέπρωται άπασι.
μτφρ: είναι γραφτό σε όλους να πεθάνουν
Θάνατος των ανηκέστων κακών ιατρός.
  
  Μεταφυσική
Αστέρες ουράνιοι, Νυκτός φίλα τέκνα μελαίνης…
Από τον Ορφικό Ύμνο των Άστρων
Εισί γάρ δή οι περί τάς τελετάς ναρθηκοφόροι μέν πολλοί, βάκχοι δε τε παύροι.
μτφρ: πολλοί έλαβαν μέρος εις τα [Ελευσίνια]μυστήρια αλλά λίγοι είναι οι εκλεκτοί
Πάντα γαρ φύσει έχει τι θείον.
μτφρ: σε όλα υπάρχει εκ φύσεως κάτι το θείο
  
  Θρησκεία & Θεός
Aεί ο θεός γεωμετρεί
Ει θεοί εισί κακοί, ουκ εισί θεοί.
Περί μεν θεών ουκ έχω ειδέναι, ούθ’ ως εισίν ουθ’ ως ουκ εισίν.
μτφρ: σχετικά με τους θεούς, δεν ξέρω ούτε πώς είναι ούτε πώς δεν είναι.
Θεός ουδαμή ουδαμώς άδικος.
μτφρ: ο Θεός δεν είναι ποτέ καθόλου άδικος
Πρεσβύτατον των όντων Θεός, αγέννητον γαρ και μήτε αρχήν έχον, μήτε τελετήν.
Χρῲ τοις Θεοίς.
μτφρ: να χρησιμοποιείς [επικαλείσαι] τους θεούς
Εύροις δ’ αν επί ων πόλεις ατειχίστους, αγραμμάτους, αβασιλεύτους, αοίκους, αχρημάτους, νομίσματος με δεομένας, απείρους θεάτρων και γυμναστηρίων. Ανιέρου δε πόλεως και αθέου, μη χρωμένης ευχαίς, μη δ’ όρκοις, μηδέ μαντείαις, μηδέ θυσίαις επ’ αγαθοίς, μη δ’ αποτροπαίς κακών ουδείς έστι, ουδ’ έσται γεγονώς θεατής.
Σύντομη απόδοση: Μπορείς να βρεις πόλεις χωρίς άλλα πράγματα, αλλά όχι χωρίς θρησκεία και θεό.
Βέλτιστοι γιγνόμεθα προς τους θεούς βαδίζοντες.
Θεοί μεν γαρ εισίν. Εναργής γαρ αυτών εστιν η γνώσις.
μτφρ: οι θεοί υπάρχουν σίγουρα, επειδή η γνώση που έχουμε γι’ αυτούς είναι εναργής
Θεού σέβου και πάντα πράξεις ενθέως.
Τοις θεοίς τίθει τα πάντα.
μτφρ: άφηνέ τα όλα στη θέληση των θεών
Πόρρω ηδονής και λύπης ίδρυται το θείον.
Το θείον και οι νόμοι, ευ μεν αγόντων, εισίν ωφέλιμοι, κακώς δε αγόντων ουδέν ωφελούσιν.
  
  Αθεΐα
Ημίν ανήκουσιν η ευγλωττία και αι τέχναι της Ελλάδος και η των Θεών αυτής λατρεία, υμέτερος δε κλήρος εστί η αμάθεια και η αγροικία και ουδέν πλέον. Αύτη εστίν η σοφία υμών.
(λόγοι απαξίωσης του χριστιανικού κλήρου από τον Ιουλιανό)
  
  Χρόνος
Παν εφήμερον, και το μνημονεύον και το μνημονευόμενον.
Πάντων των αναγκαίων κακών ιατρός χρόνος εστίν.
Χρόνου φείδου.
Έσσετ’ ήμαρ.
μτφρ: θα ‘ρθει η μέρα που…
(Ιλιάς)
Οι καιροί ου μενετοί.
απόδοση: οι καιροί [οι ευκαιρίες] δεν περιμένουν
Μη πίστευε χρόνω.
Χρόνου γαρ εις τα πράγματα εάν λάβης, άπαντα λήξει και κατασταλήσεται.
Απολλόδωρος
Πάντα εκκαλύπτων ο χρόνος εις το φως άγει.
μτφρ: ο χρόνος αποκαλύπτει τα πάντα και τα φέρνει στο φως
Γνώμαι δ' αμείνους εισί τών γεραιτέρων, ό γάρ χρόνος δίδαγμα ποικιλώτατον.
  
  Μέλλον
Θαρσείν χρη, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον.
Από κύλικος μέχρι χειλέων πολλά πέλει.
μτφρ: από το ποτήρι μέχρι τα χείλη πολλά γίνονται
Ειπώθηκε από δούλο του αργοναύτη Ανταίου
(με την έννοια ότι πολλά απρόοπτα μπορεί να συμβούν μέχρι να πραγματοποιηθεί κάτι)
Όμοια γάρ ως επί το πολύ τα μέλλοντα τοις γεγονόσι.
μτφρ: τα περισσότερα από αυτά που θα γίνουν στο μέλλον είναι ίδια μ’ αυτά που έχουν γίνει
Ει βούλει άλυπον βίον ζην, τα μέλλοντα συμβαίνειν ως ήδη συμβεβηκότα λογίζου.
Ευ σοι το μέλλον έξει, αν το παρόν ευ τιθής.
  
  Νεότητα
Άμες γ’ εσόμεθα πολλώ κάρρονες.
μτφρ: και εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι [από εσάς]
Τραγούδι από το χορό των νέων στις γιορτές της αρχαίας Σπάρτης.
Νεότης πονείν ουκ εθέλουσα πρoς γήρας κακοπραγεί.
  
  Γηρατειά
Τίμα το γήρας, ου γαρ έρχεται μόνον.
Αετού γήρας κορύδου νεότης.
μτφρ: του αετού τα γηρατειά ισοδυναμούν με του κορυδαλλού τα νιάτα.
Αρχαιοελληνική παροιμία
Αμές ποκ’ ήμες άλκιμοι νεανίαι.
μτφρ: Ήμαστε κι εμείς κάποτε ρωμαλέοι νέοι.
Τραγούδι από το χορό των γερόντων στις γιορτές της αρχ. Σπάρτης
Γραυς χορεύει.
Αρχαιοελληνική παροιμία
Το γήρας όρμον είναι των κακών.
μτφρ: τα γηρατειά είναι λιμάνι όπου αράζουν όλες οι συμφορές
Γέρων εραστής, εσχάτη κακή τύχη.
Γνώμαι δ' αμείνους εισί τών γεραιτέρων, ό γάρ χρόνος δίδαγμα ποικιλώτατον.
Ο γέρων νέος εγένετο, ο δε νέος άδηλον ει εις γήρας αφίξεται.
μτφρ: Ο γέρος υπήρξε νέος αλλά ο νέος δεν είναι σίγουρο ότι θα φτάσει να γίνει γέρος
Ψυχρὸν τὸ γήρας, η τ᾿ εμὴ κράσις φύσει (φεύ) φλεγματώδης.
  
  Προφητείες
Ήξεις αφήξεις ου εν πολέμω θνήξεις.
Χρησμός του μαντείου των Δελφών.
(Μεγαλοφυές! Το νόημα προκύπτει από τη θέση του κόμματος)
Μάντις κακών
(Ο Αγαμέμνων για τον Κάλχα)
Σήματα λυγρά
μτφρ: ολέθρια σημάδια
Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης.
(Ιλιάδα Μ, ρήση του Έκτορα)
Μάντις δ' άριστος όστις εικάζει καλώς.
  
  Καθυστέρηση
Κατόπιν εορτής ήκεις.
Μήδ’ αναβάλλεσθαι ες τ’ αύριον ες τ’ έννηφιν.
μτφρ: μην αναβάλλετε για αύριο και μεθαύριο
Αγών ου μένει άνδρας λελειμμένους.
μτφρ: ο αγώνας [το αγώνισμα] δεν περιμένει τους άντρες που καθυστερούν
Έχει κίνδυνον η ακαιρία μέγαν.
  
  Βιασύνη
Σπεύδε βραδέως.
Δύο τα εναντιώτατα ευβουλία είναι, τάχος τε και οργήν.
μτφρ: δυο πράγματα είναι αντίθετα στη λήψη σωστής απόφασης, η βιασύνη και η οργή
  
  Τέλος
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε.
(από τον Ηρόδοτο)
Πέρας γαρ ουδέν μη διά γλώσσης ιόν.
μτφρ: τίποτα δεν τελειώνει αν δεν περάσει από τη γλώσσα
  
  Φύση & Περιβάλλον
Άριστον μεν ύδωρ
Η φύσις ουδέν ποιεί άλματα.
Ροδοδάκτυλος Ηώς.
Ηώς=Αυγή, μυθική θεά
Τα ψυχρά θέρεται, θερμόν ψύχεται, υγρόν αυαίνεται, καρφαλέον νοτίζεται.
μτφρ: τα ψυχρά θερμαίνονται, το θερμό ψύχεται, το υγρό ξεραίνεται, το στεγνό δροσίζεται.
Η φύσις μηδέν μήτε ατελές ποιεί μήτε μάτην.
Ουδέν άτακτον των φύσει.
μτφρ: τίποτα απ’ όσα είναι δοσμένα από τη φύση δεν είναι χωρίς τάξη
  
  Γη
Γη και ύδωρ πάντα έσθ’ όσα γίνονται ηδέ φύονται.
μτφρ: χώμα και νερό είναι όλα όσα γεννιούνται και φυτρώνουν
Πάντες γαίης τε και ύδατος εκγενόμεθα.
Άπαντα τίκτει χθών πάλιν τε και λαμβάνειν.
μτφρ: τα πάντα τα γεννάει η γη και πάλι τα παίρνει
  
  Θάλασσα
Παρά θίν’ αλός.
μτφρ: παραλιακά
(Ιλιάς Α)
Θάλασσα και πυρ, και γυνή τρίτον κακόν.
Μέγα το της θαλάσσης κράτος.
(Είναι και στο θυρεό του Πολεμικού Ναυτικού)
Πιστόν γη, άπιστον θάλασσα.
Αρχαιοελληνικό ρητό
Θάλαττα ύδωρ καθαρώτατον και μιαρώτατον, ιχθύσι μεν πότιμον και σωτήριον, ανθρώποις δε άποτον και ολέθριον.
  
  Νύχτα
Κλεπτών γαρ η νυξ, της δε αληθείας το φως.
μτφρ: η νύχτα είναι των κλεφτών, και το φως είναι της αλήθειας
  
  Φωτιά
Των οικιών ημών εμπιμπραμένων, ημείς άδομεν.
Αρχαιοελληνική παροιμία
Οκόσα φάρμακα ουκ ιήται, σίδηρος ιήται· Όσσα σίδηρος ουκ ιήται, πυρ ιήται· όσσα δε πυρ ουκ ιήται ταύτα χρη νομίζειν ανίητα
ιήται=θεραπεύει, σίδηρος(μτφ.)=εγχείρηση, πυρ(μτφ.)=καυτηρίαση
Πυρ μαχαίρα μη σκαλεύειν
(με την έννοια: μην οξύνεις επιθετικές διαθέσεις)
  
  Ζώα
Πολλ’ οίδ’ αλώπηξ, εχίνος δε εν, μέγα.
μτφρ: η αλεπού ξέρει πολλά και ο σκαντζόχοιρος ένα και καλό
Βρεκεκέξ κουάξ κουάξ
(από τους «Βατραχους», εννοείται)
Τα φυτά των ζώων ένεκέν εστι και τα ζώα των ανθρώπων χάριν.


http://www.gnomikologikon.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: