e-atakes: Ελληνικές Παροιμίες

Αγάπη & Έρωτας

Μάτια που δεν βλέπονται, γρήγορα λησμονιούνται.
Ο έρως χρόνια δεν κοιτά.
Όποιος χάνει στα χαρτιά κερδίζει στην αγάπη.
Κοντακιανός λογαριασμός, παντοτινή αγάπη.
Σαν θέλει η νύφη κι ο γαμπρός, τύφλα να ‘χει ο πεθερός.
Αγάπη δίχως πείσματα, φαΐ δίχως νοστιμάδα.
Η αγάπη πύργους καταλεί και κάστρα ρίχνει κάτω.
Καινούργια αγάπη πιάνεται, παλιά δε λησμονιέται.
Μήτε νύχτα δίχως μέρα, μήτε νιος δίχως αγάπη.
Φάσκελά της που αγαπά παντρεμένο ή παπά.
Για σένα μαυρομάτα μου έβγαλα εγώ τα μάτια μου.
Καλύτερα να είσαι η αγάπη ενός γέρου παρά η σκλάβα ενός νέου.
Αν με αγαπάει ο άνδρας μου, στην τύχη το ‘χω χάρη , αν με αγαπάει κι άλλος κανείς, το ‘χω κρυφό καμάρι.
Η αγάπη σου είναι ψεύτικη σαν τ’ Απριλιού το χιόνι, πρωί-πρωί απλώνεται, το μεσημέρι λειώνει.

Σεξ

Αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού έχω εγώ το πόνο.
Ανάρια ανάρια το φιλί, για να ‘χει νοστιμάδα.
Φάε λάδι και έλα βράδυ.
Κάνει σαν τη χήρα στο κρεβάτι.
Το πολύ το πηγαινέλα την τρελαίνει την κοπέλα.
Κάνε Γιάννο μ’ τη δουλειά σου, κι ύστερα και πάλι θεια σου.
Του φτωχού η κοιλία όταν γομούτε, η ψωλίατ’ σκούτε.
Ο κουμπάρος την κουμπάρα δυο φορές την εβδομάδα.
Εκεί που βγάζεις το ψωμί σου, μη βάζεις το καυλί σου.
Άντρα θέλω κάθε βράδυ κι ας κοιμάμαι στο σκοτάδι.
Αμαρτίες πο ‘χεις άντρα και ξυπνάς τη νύχτα πάντα.
Το κοτόπουλο και η γυναίκα τρώγονται με το χέρι.
Το συχνό σμίξιμο φέρνει και το μπήξιμο.
Μικρός στο μάτι μεγάλος στο κρεβάτι.
Ο άντρας μου είναι κερατάς κι εγώ καλή γυναίκα.
Χαρά στον άντρα το ζεστό και τη γυναίκα κρύα.
Βγήκε ο γέρος στο κλωτσάτο κι η γριά στο κοπελάτο.
Παρά να τα πάρει άλλος, κάλλιο εγώ που ‘μαι κουμπάρος.
Άλλος το ‘χει και το κατουρεί κι άλλος δεν το ‘χει και το λαχταρεί.
Άντρας ο καλύτερος τσάχειλας και μύταρος.
Αν δεν κουνήσ’ η σκύλα την ουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της.
Άλλος θέλει τον παπά, άλλος την παπαδιά κι άλλος την παπαδοπούλα.
Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι κι η όμορφη θέλει φιλί, πρωί και μεσημέρι.
Να ‘μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη

Γάμος

Άφησε το γάμο και πάει για πουρνάρια.
Έκλασ’ η νύφη και σχόλασεν ο γάμος.
Δες μάνα και πάρε κόρη.
Πάρε σκυλί από μαντρί, γυναίκα από σόι.
Τη γυναίκα σου χτυπάς, το σπιτάκι σου χαλάς.
Εγώ καλά παντρεύτηκα κι ας κλαίει όποιος με πήρε.
Η νύφη όντας θα γεννηθεί, της πεθεράς θα μοιάσει.
Ή μικρός-μικρός παντρέψου, ή μικρός καλογερέψου.
Κάλλιο στο παλούκι, παρά σώγαμπρος.
Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είναι μπαλωμένο.
Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες στο σπίτι.
Ο Θεός να σε φυλάει απ’ το άδικο και από κακιά γυναίκα.
Άμα θες σύντροφο άξο, πάρε νύφη από τη Νάξο.
Όλη η βδομάδα του γαμπρού και η Κυριακή της νύφης.
Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα.
Γυναίκα και καρπούζι η τύχη τα διαλέγει.
Ζαβός ζαβή παντρεύτηκε, ζαβά παιδιά θα κάνουν.
Όλα είναι του μυαλού κι η παντρειά της τύχης
Σα λείπεις απ’ το γάμο σου, άλλος γλεντά τη νύφη.
Με το ζόρι παντρειά δε γίνεται.
Αγέρας και γυναίκα δεν κλειδώνονται.
Άνθρωπος απάντρευτος είναι μισό ψαλίδι.
Κεράτωνε τον άντρα σου και μάγια μην του κάνεις.
Ανύπαντρος σαν παντρευτεί δεν πρέπει να χορεύει, μόνο σακί στον ώμο του κριθάρι να μαζεύει.

Παιδιά

Κάνε παιδιά να δεις καλό.
Μεγαλώνει το γομάρι, κονταίνει το σαμάρι.
Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κι η νύφη θυγατέρα.
Του παιδιού μου το παιδί, είναι δυο φορές παιδί μου.
Σ’ όποιον δε δίνει ο Θεός παιδιά, δίνει ο διάολος ανίψια.
Κάλλιο να κλάψει το παιδί παρά να κλάψει η μάνα.
Στου καλότυχου την πόρτα, θηλυκό γεννιέται πρώτα.
Μικρόν κώλο δεν έδειρες, μέγαν μη φοβερίζεις.
Έχεις παιδιά, να τα χαίρεσαι. Δεν έχεις, να χαίρεσαι.
Το αγόρι αφότου γεννηθεί, η κόρη αφού κατασταθεί.

Φιλία

Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει.
Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.
Αγάπα το φίλο σου με τα ελαττώματά του.
Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
Ο καλός φίλος στην ανάγκη φαίνεται.
Φίλος επιζήμιος εχθρός επικαλείται.
Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.
Δείξε μου τον φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι.
Αν έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς.

Γιορτή

Όπου γάμος και χαρά, η Βασίλω πρώτη.
Κυριακή κοντή γιορτή.
Παρασκευή και Σάββατο, ποτέ άφεγγο δε μένει.

Συναναστροφές

Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.
Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.
Γι’ αυτό οι Χιώτες πάνε δυο-δυο.
Αν δε ταιριάζαμε, δεν θα συμπεθεριάζαμε.
Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναγάλλιασε η καρδιά του.

Ανθρώπινες σχέσεις

Στους δύο τρίτος δε χωρεί.
Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.
Σκόρπισαν σαν του λαγού τα παιδιά.
Στο μπόι σου βρίσκεις, στη γνώμη σου δε βρίσκεις.
Συμπεθέροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο έχουν τη χάρη.
Να ζήσει όποιος μ’ έβρισε, να σκάσει όποιος μου το ‘πε.
Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.
Σε ξένο φαΐ αλάτι να μη ρίχνεις.
Ψόφησε το βόδι μας, πάει η κολιγιά μας.
Του γειτόνου μας ο σκύλος, γείτονας είναι κι εκείνος.
Ας μ’ αγαπούν οι Επίσκοποι, κι ας με μισούν οι διάκοι.

Απόρριψη

Δε με θέλεις μιαν οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.
Μαριγούλα Μαριγώ, κι αν δε με θες, να κι εγώ!
Από κακή κολοκυθιά, ούτε κολοκυθόσπορο.

Καταπίεση

Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω.
Πάντα ξεχνά η πεθερά πως ήτονε και νύφη.
Αγέρας και γυναίκα δεν κλειδώνονται.

Υπόληψη

Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει.
Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.
Τον κασίδη σαν πεθάνει, χρυσομάλλη θα τον πούνε.
Κάλλια ‘χω να με βλαστημούν, παρά να με λυπούνται.

Λόγια

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.
Ο Μανώλης, με τα λόγια, χτίζει ανώγια και κατώγια.
Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.
Λόγο είπα, λόγγο δεν έκαψα!
Η σιωπή είναι χρυσός.
Πρόβατο που βελάζει χάνει την χαψιά του.
Ο άμωρος λόγος κι ο κάλπικος παράς μένει στο νοικοκύρη.
Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το.
Όποιος δε μιλάει, τον θάφτουν ζωντανό.
Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις.
Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι.
Τα βόδια τα δένουν απ’ τα κέρατα, τον άνθρωπο απ’ το λόγο του.
Ό,τι κόβει το μαχαίρι γιατρεύεται, ό,τι κόβει η γλώσσα δε γιατρεύεται.

Ασυνεννοησία

Άλλα λέει η θεια μου κι άλλα ακούν τ’ αυτιά μου.
Εγώ μιλάω, γαϊδούρια κλάνουνε.
Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω.
Από την πόλη έρχομαι και στην κορυφή κανέλα.
Μαντζουράνα στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια.
Όχι Γιάννης, Γιαννάκης
Άλλα αντ’ άλλα, της Παρασκευής το γάλα.
Μαζί μιλάμε και χώρια καταλαβαίνουμε.
Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.

Μυστικά

Και οι τοίχοι έχουν αυτιά.
Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου.
Ο βήχας, ο έρωτας και το χρήμα δεν κρύβονται.
Όποιος κρύβει την αρρώστια του, πάει με δαύτη.
Όταν ανακατεύεις τα σκατά, βρομάνε.
Ο κόσμος το ‘χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι.
Όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος.

Συγχώρεση

Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει.
Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία.
Στο χωριό μου το συγγνώμη το λένε μισοχέσι.

Συμβουλές

Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώση.
Γέρου πορδή μην ακούς, λόγο ν’ ακούς.
Γερόντων πάρε τη βουλή κι ανθρώπων μαθημένων, οπού έχουνε πολύ ψωμί κι αλάτι φαγωμένο.
Μην απελπίζεις άνθρωπο με τη δική σου γνώση, γιατί δεν ξέρεις ο Θεός τι έχει να του δώσει.

Βοήθεια

Κράτα με να σε κρατώ, ν’ ανεβούμε στο βουνό.
Γι’ αυτό οι Χιώτες πάνε δυο-δυο.
Χωρίς κουπιά και άρμενα, Αϊ-Νικόλα βόηθα.
Μια στενοχώρια που μοιράζεται είναι μισή στενοχώρια.
Οι τριφτάδες κι ο χυλός ώσπου να σηκωθείς ορθός.
Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.
Όσο με βόηθηκε η νύχτα και η αυγή, δε με βόηθηκε μήτε μάνα μήτε αδερφή.
Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει κανένας άλλος.
Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.
Πρώτη βοήθεια του θεού, δεύτερη του γειτόνου.
Να λείπαν τα πιπέργια μου, να δω τις μαγειριές σου.

Συμβιβασμός

Στην αναβροχιά, καλό είν’ και το χαλάζι.
Απ’ τα ολότελα, καλή και η Παναγιώταινα.

Υποτέλεια

Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω.
Έφαγες το κουλούρι σου, κάτω τη μούρη σου.
Αν δεν γονάτιζε η καμήλα, δεν θα την φορτώνανε.

Προσαρμογή

Κατά το ζώο και το φόρτωμα.
Κατά τα σκατά και το φτυάρι.
Χίλιοι καλοί χωράνε.
Όποιος μπαίνει στο χορό, χορεύει.
Όπως μου βαράνε χορεύω.
Κατά τη λαχάνα και η καζάνα.
Εμείς οι βλάχοι, όπως λάχει.
Κατά που μου ψάλλεις, σου κανοναρχώ.
Ό,τι κάνει ο κόσμος, θα κάνει κι ο Κοσμάς.
Όποιος αέρας κι αν φυσά, ο μύλος πάντα αλέθει.
Κατά το νιό και τ’ άρματα.

Αλληλεπίδραση

Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.
Κοντά στο βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα.
Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.

Συγκρούσεις

Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.
Κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανα στ’ αλώνι.
Όλοι κοιτάζουν τον καβγά και η γριά το μέλι.
Κι εγώ κακό χερόβολο και συ κακό δεμάτι.
Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.
Ρωμιών καυγάς, Τούρκων χαλβάς.
Πάντα ξεχνά η πεθερά πως ήτονε και νύφη.
Οι γύφτοι τα μαλώματα για πανηγύρια τα ‘χουν
Να σου πει ο παπάς στ’ αυτί κι ο διάκος στο κεφάλι.
Είπ’ ο ένας το ‘να, ο άλλος τ’ άλλο κι ο παπάς το «Κύριε ελέησον».
Αν φτύσεις πάνω, φτύνεις τα μούτρα σου κι αν φτύσεις κάτω φτύνεις τα γένεια σου.

Μοναξιά

Όλοι αντάμα κι ο ψωριάρης χώρια.
Σαν την καλαμιά στον κάμπο.
Μοναχός σου μήτε στον παράδεισο.
Όποιος πηδάει μοναχός του, κανένας δεν τον φτάνει.

Αδικία

Ο καλός καλό δεν έχει.
Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.
Στο γάμο πάει ο γάιδαρος ή για νερό ή για ξύλα.
Δίχως κέρδη κέρατα, δίχως πομπές κουδούνια.
Το καλό το σύκο το τρώει η κουρούνα.
Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών’ και μαγαρίζουν.
Εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι.
Ο Θεός άλλους έπλασε και άλλους έκλασε.
Άλλος μαυρομάτα και άλλος τσιμπλομάτα.
Άβρακος βρακί δεν είχε, το ‘βαλε και χέστηκε.
Άλλος γαμεί κι άλλος πλερώνει.
Άλλος σπέρνει και τρυγάει, κι άλλος πίνει και μεθάει.
Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω.
Ο Θεός να σε φυλάει απ’ το άδικο και από κακιά γυναίκα.
Οι πουτάνες κι οι τρελές έχουν τις τύχες τις καλές.
Τα καλά του Γιάννη θέμε και το Γιάννη δεν τον θέμε.
Μην παίρνεις δίκιο ορφανού, ούτε τόπο ποταμού.

Δικαιοσύνη

Ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη, αλλά αγαπάει και τον νοικοκύρη.
Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός.
Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μοίρα.

Ισότητα

Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο γενήκαμε ούλοι.
Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου θα πάς.
Όλοι με χρυσά βελούδα, ποιος τα βόσκει τα γαϊδούρια;
Κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες.

Καθαριότητα

Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά.
Παστρική καλή Θοδώρα, το τσαρούχι μέσ’ την πίτα.
Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις, την Κυριακή να μη λουσθείς, αν θέλεις να προκόψεις.

Ικανοποίηση

Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.
Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το.

Εξαπάτηση

Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται.
Πουτάνα με τα κλάματα και κλέφτης με τους όρκους.
Τα φαινόμενα απατούν.
Από ‘ξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
Κι αλευρωμένος να ‘ναι ο ποντικός, η γάτα τον γνωρίζει.
Εγέλασές με μια φορά, ανάθεμα σε σένα, εγέλασές με δυο φορές, ανάθεμά μου εμένα.

Δικαιολογίες